7.3 Verloop van oögenese en spermatogenese

Blok 1: Inleiding op spermatogenese (zaadcelvorming)

Definitie

Spermatogenese is het volledige proces waarbij in de testis uit diploïde kiemcellen via mitose en meiose uiteindelijk haploïde spermatozoïden gevormd worden. Dit proces vindt plaats in de wand van de zaadbuisjes en zorgt voor continue productie van mannelijke gameten vanaf de puberteit tot op hoge leeftijd.

Belangrijke concepten

• Spermatogonia ([INLINE_EQUATION]2n[/INLINE_EQUATION]): Dit zijn de diploïde stamcellen in de kiemepitheelwand van de zaadbuisjes. Zij vormen de basisvoorraad die noodzakelijk is voor levenslange spermaproductie.

• Mitotische deling: Bij aanvang van de puberteit starten spermatogonia opnieuw met mitose, zodat zowel de voorraad stamcellen behouden blijft als dat er cellen afgezonderd worden voor verdere ontwikkeling.

• Beheersing van voorraad: Bij elke mitotische deling blijft één van de dochterspermatogonia in situ functioneren als stamcel, terwijl de andere differentieert tot een primaire spermatocyt.

• Meiotische deling: De primaire spermatocyt ($2n$) ondergaat achtereenvolgens meiose I en meiose II.

• Genomische reductie en diversiteit: Door meiose I ontstaat uit de primaire spermatocyt twee secundaire spermatocyten (elk $n$). Na meiose II geeft elke secundaire spermatocyt aanleiding tot twee spermatiden ($n$), hetgeen resulteert in vier genetisch unieke spermatiden per primaire spermatocyt.

• Haploidisatie: Spermatiden zijn haploïde; elk bevat een unieke set chromosomen door recombinatie en onafhankelijke segregatie tijdens de meiose.

Formules en berekeningen